İsim ya da soyisim değiştirme davası

0
1403
İSİM YA DA SOYİSİM DEĞİŞTİRME DAVASI

Günümüzde oldukça merak edilen ve birçok kişinin yapmayı düşündüğü ancak nasıl yapılacağını bilmediği için yapamadığı konuların başında ismini ya da soyisimini değiştirmek gelmektedir. İsim ya da soyisim değişikliği yapma hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı olan haklardandır. Bu hak şahıs varlığına ilişkindir. Bu yüzden isim/soyisim değiştirme davası sadece kişinin kendisi ya da özel vekaletname verdiği avukatı tarafından açılabilen bir davadır.

Medeni Kanun’un 27. Maddesi ‘’Adın değiştirilmesi ancak haklı sebeplere dayanılarak hakimden istenilebilir.Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilan olunur. Ad değiştirmekle kişisel durum değişmez. Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içerisinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir.’’ hükmünü ihtiva etmektedir. Madde metninden de anlaşılacağı üzere isim ya da soyisim değişikliği için haklı sebebin varlığı aranmaktadır. Ancak kanun bize haklı sebeplerin neler olduğunu belirtmemiştir. Bu yüzden haklı sebep kavramını geniş çerçevede düşünmekte fayda vardır. Haklı sebebin varlığına örnek olarak ismin ya da soyismin gülünç olması, ayıp olarak görülmesi gibi genel nedenlerin yanında kişinin şahsına özgü özel sebeplerin de olması mümkündür. Kişinin ismini sevmemesi, benimsememesi, o ismin şahısla özdeşleşmemesi gibi sübjektif sebepler de haklı sebep içerisinde değerlendirilebilir.

Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamalarına göre ” Ad veya soyadı niteliği gereği onu taşıyan kişi tarafından benimsendiğinde anlam taşır. Adını benimsemeyen kişiliğiyle özdeşleşmeyen kimsenin, adını değiştirmek istemesi en doğal hakkıdır. Böyle bir durumda, ad değiştirme istemlerini içeren davalarda davacının tercih ve arzusunun ön planda tutulması ve öncelikle dikkate alınması gerekir.” denilmektedir. Kanun maddesine göre ad ve soyadı değişikliği kişinin diğer şahsi hallerinde değişiklik meydana getirmez. Yani davacı tarafından açılan isim değiştirme davası sırasında kişinin diğer bilgileri örneğin; medeni hali, doğum yeri, nüfusa kayıtlı olduğu yer vs. değiştirilemez.

Mevcut isim/soyisim değiştirilirken alınmak istenen yeni ismin/soyismin yazım kurallarına, örf ve adetlere uygun olması gerekmektedir. İsmin/soyismin yabancı kökenli bir dilden olmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak yeni ismin/soyismin Türk harflerini taşıması koşulu vardır. Bu durumda Türk alfabesinde olmayan X,Q gibi harfler kullanılamayacaktır.

Bu davanın görülmesinde görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri ve yetkili mahkeme de davacının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir. Belirtmek gerekir ki açılan davada, davalı taraf Nüfus Müdürlüğü olacağı için Nüfus Müdürlüğünü temsilen bir görevli de davalı sıfatıyla duruşmada yer alır.

İsmin/soyismin değiştirilmesi mahkemece karara bağlandıktan sonra Nüfus Müdürlüğüne bildirilir ve gazetede ilan edilir. İlgili Nüfus Müdürlüğü tarafından yeni isim/soyisim kütüğe kaydedilir ve kişi yeni ismini/soyismini almış olur. Kocanın soyadı değiştiği zaman evlilik birliği içerisinde bulunan kadının ve küçük çocuklarının da soyadının değişmesi gerekecektir.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun ad ve soyadı düzeltilmesi başlıklı ek geçici 8. Maddesinde yapılan değişiklikle, vatandaşların bir defaya mahsus olmak üzere ve mahkeme kararına ihtiyaç olmadan isim/soyisim değiştirebilmeleri imkanı getirilmiştir.

Yapılan yeni düzenlemeye göre Nüfus Müdürlüğüne dilekçe yazmak suretiyle talepte bulunulacak. İl veya ilçe kurullarının verecekleri kararla ve yalnızca bir defaya mahsus olmak üzere isim/soyisim değişikliği yapılabilecek. Ancak belirtmek gerekir ki bu değişiklik Soyadı Kanunu’na aykırı olan, edebe uygun olmayan, ya da gülünç olan isim/soyisimler açısından geçerlidir. Yine yazım ve imla hataları da bu şekilde düzeltilebilmektedir. Örneğin ismi Ahmet olan kişinin kimliğinde Ahmed yazılmışsa ya da adı Mehmet olan kişi nüfusta Memet şeklinde görülüyorsa bu tür yanlışlıkların da mahkeme kararına gerek kalmadan düzeltilebilmesi mümkündür. Yukarıda sayılan haller dışında kişinin ismini ya da soyismini değiştirmesi Nüfus Müdürlüğüne yapılacak başvuru ile değil ancak dava açmak suretiyle ve mahkeme kararıyla mümkün olabilecektir.

Av. Meltem ERDİL

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here